Je plan trekken? Dat kan je leren! 

Nu blended learning* de nieuwe norm lijkt te worden, moeten leerlingen vaker hun plan trekken. Tijdens periodes van thuisonderwijs wordt er meer zelfstandigheid van hen verwacht. Zelfsturend kunnen leren speelt daarbij een belangrijke rol. Leerlingen die zelfsturend leren, geven hun leerproces zelf richting. Ze zijn zich bewust van hun eigen kunnen en groeipotentieel, weten zichzelf te motiveren om te groeien en plannen acties om die groei waar te maken. Dat geeft de leerkracht de ruimte om bijvoorbeeld de helft van de klas op school te begeleiden, terwijl de andere helft individueel thuis aan de slag is.  

*Blended learning is de combinatie van bronnen en activiteiten in een online omgeving aan de ene kant en contactonderwijs aan de andere. De voordelen van beide leeromgevingen worden gecombineerd in een samenhangende leerervaring voor de leerling.  

 

Leerlingen kunnen natuurlijk niet zomaar van de ene dag op de andere zelfsturend leren. Het is een vaardigheid die moet worden geoefend en opgebouwd, net zoals bijvoorbeeld lees- of schrijfvaardigheid. Wij geven je graag enkele tips! 

 

Hoe oefen je zelfsturend leren in met de leerlingen?  

Moedig de leerlingen aan hun groei op te volgen 

Dat kan onder andere met volgtoetsen, zoals de Diatoetsen. De Diateksttoets, bijvoorbeeld, meet het tekstbegripsniveau van de leerlingen. De score van de leerlingen wordt gevisualiseerd op een kleurenbalk (de groeiwijzer). Daarop schuiven ze doorheen hun schoolloopbaan kleur per kleur op, van elementaire naar maatschappelijke en gevorderde geletterdheid.   

De leerlingen kunnen hun vooruitgang ook opvolgen op het digitaal oefenplatform GROEI. Daar visualiseert diezelfde kleurenbalk waar leerlingen starten en waar ze naartoe willen. Als ze blijven oefenen, gaan ze stapje voor stapje vooruit op die kleurenbalk. Zitten ze voor bepaalde leerstof lager op de kleurenbalk dan voor andere leerstof? Dan zitten daar hun groeimogelijkheden. 

Laat de leerlingen kiezen tussen verschillende opdrachten 

Ga bijvoorbeeld aan de slag met de werkblaadjes van Diaplus Tekstenlab. De leerlingen krijgen de keuze tussen een leesopdracht op het macroniveau van de tekst (bv. een oefening over samenvatten, hoofdgedachte en onderwerp of titels en tussentitels) of op het microniveau (bv. over moeilijke woorden of synoniemen). Ze moeten zelf bepalen welke opdracht voor hen het meest relevant is. 

De Diatoetsen kunnen de leerlingen helpen in die keuze. De Diateksttoets geeft namelijk ook een profielanalyse. Daarmee worden de leerlingen attent gemaakt op de subdomeinen waarin hun groeikansen liggen, zoals eerdergenoemd macro- of microniveau. 

Ook op GROEI kunnen de leerlingen zelf kiezen waarop ze oefenen en daarvoor de uitslag van de Diatoetsen gebruiken. Zo deelt de Diaspeltoets (die vooruitgang op het gebied van taalbeschouwing en spelling meet) ook een profielanalyse mee, met duidelijk afgebakende groeidomeinen. 

Je zou de leerlingen ook zelf hun leesniveau kunnen laten kiezen. Dat kan bijvoorbeeld in de tijdschriften LEES#BE. Daarin vind je per thema teksten op verschillende niveaus. Leerlingen kunnen oefenen op hun eigen niveau (dat wordt weergegeven in dezelfde kleur als hun uitslag op de Diateksttoets) of, misschien met wat extra hulp van de leerkracht, zichzelf uitdagen op een hoger niveau. 

Leer de leerlingen op zoek te gaan naar meer informatie 

Je kan er bewust voor kiezen om niet alle informatie en theorie voor te kauwen. In Route (leermethode Nederlands voor de eerste, en vanaf schooljaar 2021-2022 ook voor de tweede graad) worden de kenniskaders per module gebundeld, eerder dan direct bij de opgave aangeboden. Leerlingen die iets niet goed begrijpen, moeten op zoek gaan naar meer informatie. Dat kan in de Kennisroute, achteraan elke module, maar ook in externe bronnen, zoals de hulpkaarten of het vademecum. De leerlingen kiezen zelf de bron die hen het meeste helpt.  

Deze zoektocht wordt makkelijker gemaakt met icoontjes in de marge van het boek, die aangeven wanneer er een hulpkaart beschikbaar is, en vetgedrukte leerstof, met termen die ze kunnen opzoeken in het vademecum.  

Bovendien worden de leerlingen aangemoedigd om verder te oefenen waar nodig. In controleoefeningen bij de kenniskaders kijken ze na of ze de leerstof voldoende beheersen. Is dat niet zo, kunnen ze op hun eigen niveau verder oefenen. 

Dat verder oefenen kan bijvoorbeeld op GROEI, waar de leerlingen overigens ook gebruik kunnen maken van extra informatie wanneer dat nodig is. Zo kunnen ze bij elke opdrachtenreeks enkele hulpkaarten openen met meer uitleg. Of ze al dan niet verder oefenen na bepaalde opdrachten in Route, kan je uiteindelijk volledig aan hen overlaten. 

 

(Lijkt Route 2, leermethode voor de tweede graad dubbele en doorstroomfinaliteit, iets voor jouw school? Vraag gerust een productpresentatie aan of volg een van onze webinars. Meer informatie vind je op www.diatoetsen.be/leermiddelen/leermethode-route. Wil je graag meer weten over onze andere producten? Lees meer op onze website.)  

 

Bronnen: 

• Dignath-van Ewijk, S., van der Werf, G. (2012), What Teachers Think about Self-Regulated Learning: Investigating Teacher Beliefs and Teacher Behavior of Enhancing Students’ Self-Regulation. Uit: Education Research International, vol. 2012. 
• Educational Technology Team (2019), The blended learning design framework. Geraadpleegd op sleguidance.atlassian.net.  
• UGent (2021), Ugent Goes Blended: de UGent-visie. Geraadpleegd op onderwijstips.ugent.be.  
• Vandemaele S. (2019), Attitudes verbeteren door zelfsturend leren. Uit: Klasse, www.klasse.be.